Esther Koeman
ANT!
Let op, hier wordt gewerkt! Mieren, vaak gezien als kleine en onopvallende insecten, zijn in dit kunstwerk dappere en hardwerkende dieren. Ze zijn net als mensen een van de meest dominante levensvormen op aarde en hebben een groot aanpassingsvermogen. Ondanks hun geringe grootte spelen zij een belangrijke rol in het ecosysteem, als opruimers en recyclers van organisch materiaal en zijn goede samenwerkers.
Bernadette Paternotte
Mijn fascinatie voor het wilde broertje van de koe ontstond door het zien van beelden uit de film Dances with wolves; opgejaagde, vluchtende bizons, denderend over het beeldscherm.Ik begon met snelle inktschetsen, hieruit voortgekomen zijn vele bizonwerken in diverse technieken, teveel om allemaal naar het fort te slepen.
Arnold Jan Quanjer
Dappere dieren die hun comfortzone verlaten voor een nieuwe identiteit inspireren met verhalen over moed en transformatie. Ze verkennen het onbekende, leren nieuwe vaardigheden, en overwinnen angsten, wat leidt tot zelfontdekking en groei.
Deze verhalen benadrukken het belang van aanpassingsvermogen en moed om te veranderen, en vieren de diversiteit en potentieel in het leven.
A+B
Under the wings of the eagle
De adelaar moet wel heel dapper zijn om zo’n belangrijk symbool te zijn voor vele legers, keizers, machthebbers en hun volgelingen. De Perzen, de Romeinen, Napoleon, Nazi Duitsland en de USA. Maar ook in Rusland, Afrika, het Midden Oosten en Azië bevinden en bevonden velen zich onder de vleugels van de adelaar.
A+B
De wolf
Stukken wolvenhuid op de kaart van Nederland. Migranten zijn gevaarlijk en niet welkom. Desondanks trekt de wolf dapper over grenzen.
A+B
ExpLOsiVE
De vredesduif blijft dapper proberen in een explosieve wereld.
Installatie met duif, licht en geluid.
Carla de Graaf
1 Bulletproof
2 Secret
3 Flyspy
4 Hunter
Laffe mensen.. door de jaren heen,
Dieren dapper of niet ze gaan instinctief de confrontatie aan met hun aanvaller of vluchten‘fight or flight’. Mensen gaan voorbereid de confrontatie aan waarbij alle middelen gebruikt worden om op afstand hun aanvaller uit te schakelen. Al eeuwen lang spelen (dappere) dieren ingezet als wapen een rol in het menselijk geweld.
Zelf op afstand blijven is van pijl en boog uitgegroeid tot autonome wapensystemen, de zogenoemde ‘killer robots’
En de dieren leefden nog lang en Dapper!
Teppo Korte
Time to go
Gaat over de hond als beste vriend van een man. Deze hond wacht enthousiast in de auto om ergens heen te gaan. De figuur van de verdrietige man in het raam vertelt een verhaal dat de dappere vriend niet kent.
De laatste reis.
Toen ik mijn hond meenam voor haar laatste reis, was dit de meest trieste ervaring van mijn leven. De hond vertrouwt je zo, maar je moet haar verraden en de uiteindelijke beslissing nemen.
Teppo Korte
Dit is een portret van mijn grootvader Väinö en een Fins paard. Tijdens de Winteroorlog (1939-1940) en de Vervolgoorlog (1941-1944) tussen Finland en de Sovjet-Unie werd op grote schaal gebruik gemaakt van paarden. Finland, dat tegenover een groter en beter uitgerust Sovjetleger stond, gebruikte 130.000 Finse paarden voor het transport van troepen, voorraden en artillerie door het besneeuwde en uitdagende terrein. Paarden speelden een cruciale rol in de mobiliteit van de Finse strijdkrachten, vooral in gebieden waar gemechaniseerde voertuigen het moeilijk hadden.
Mijn grootvader was korporaal en werkte als “paardenfluisteraar” en behandelde
de moeilijkste dieren. Hij diende in de Winteroorlog van 1939-1940, de Vervolgoorlog van 1941-1944 en de Laplandoorlog van1944-1945 (tegen nazi-Duitsland).
Jansje Dane
De Waterwolf
Deze Waterwolf heeft onder de bevolking veel leed veroorzaakt.
Nu is hij even stil gezet door dappere krijgers.
Lousanne Schuuring
Droomwereld.
Opgegroeid in vrede en welvaart, dacht ik nooit aan oorlog en als het ooit voorbij kwam dan was het ver weg. Tot nu toe, altijd in een parallelle wereld geleefd.
…. Helaas…….wakker geschud en in de realiteit gezet ,de oorlog komt akelig dichtbij, de hele wereld staat in brand. Wil er eigenlijk niet aandenken, maar wordt er dagelijks mee geconfronteerd. Zie beelden van nutteloze verwoestingen en arme achtergelaten dieren, die doelloos door de puinhopen lopen.
Zij overleven wonderlijk genoeg. Dappere dieren in oorlogstijd. Dappere dieren die wachten en afwachten. Ook zij willen vrede, hoe de strijd ook zal verlopen……..Het zijn en blijven dappere dieren.
Erik Sok en Ellen van Putten
Bent u ook zo geMAKkelijk?
Wij denken dat die schapen makkelijk zijn, maar niemand weet dat er ook een wolf in schaapskleren tussen zit.
Martijn Pieters
Ailuropoda melanoleuca – giant panda
The panda is a kind vegan who as a diet transforms poison to total exhaustion. This work is inspired by the panda being a national symbol for China, the word panda being a Chinese euphemism for secret police, the historic relation between ideology and terror in history, the reckless gambles with people and planet and much more.
It has been estimated that an adult panda absorbs 54.8–66.1 mg (0.846–1.020 gr) of cyanide a day through its diet. To prevent poisoning, they have evolved anti-toxic mechanisms to protect themselves. About 80% of the cyanide is metabolized to less toxic thiocyanate and discharged in urine, while the remaining 20% is detoxified by other minor pathways.
Given this diet, the giant panda defecates up to 40 times a day. The limited energy input imposed on it by its diet has affected the panda’s behavior. The giant panda tends to limit its social interactions and avoids steeply sloping terrain to limit its energy expenditures.
Martijn Pieters
Sweet & Tender
It takes a shitload of courage to be kind, good and food.
Sweet vs Tender: Do These Mean The Same? How To Use Them (thecontentauthority.com)
Sweet: having a pleasant taste or aroma; pleasing in general.
Tender: easily crushed or bruised; showing gentleness or kindness.
Irma Fontijn
Physignathus Cocincinus
De Wateragaam heeft een hoge luchtvochtigheid als leefomgeving nodig. Desondanks kan hij een temperatuur tot 45 graden heel goed verdragen. Behoorlijk dapper!
Petra Fenijn
Slavernij op de boerderij 1
Slavernij op de boerderij 2
Slavernij dichtbij
Gezichten van slavernij
Dit werk is vooral een hommage aan de doodgewone dieren die je vooral op ons bord tegenkomt.
Het vraagt moed om je eerste ademtocht te halen en dat te blijven doen in de omgeving waar deze wezens hun zeer korte leven moeten slijten, zo denk ik.
Ik laat ze u even in de ogen zien met mijn portretten.
Katrine van Klaveren
Take a seat
Een installatie waar je gewoon in kan plaatsnemen en je je in kunt ( laten) fotograferen.
De installatie bestaat uit stoelen, met elk hun eigen dierendapperheid. Als je op de stoel plaatsneemt, ontvang je iets van die courage.
Er zijn ook jassen met panter en leeuwenpower. Voor de gelegenheid kun je ze even aantrekken om het effect te versterken.
Laura van Dijk
Dood vogeltje
Hij was heel dapper maar nu is hij dood.
Vloerkleed met snavel en pootjes
Dappere dieren
Zijn dieren echt dapper of dichten wij menselijke emoties en gedrag aan dieren toe? Vaak is het zo dat we dieren ‘dapper’ noemen als ze gevaarlijke klusjes voor mensen mogen opknappen. Zoals ratten die mijnen opsporen of duiven die boodschappen over vijandige linies bezorgen.
Meubelstuk
Daarnaast werden dieren vroeger ook als meubelstuk gebruikt, denk aan een olifantspoot als paraplubak of een berenvel voor de haard. Met deze meubelstukken werden de door mensen toegedichte eigenschappen van dat dier overgebracht op de eigenaar van het meubelstuk. Kijk naar dat gevaarlijke dier dat ik daar voor mijn haard heb liggen!
Maar waarom dit vogeltje zo dapper was? Geen idee, dat heeft de kunstenaar er niet bij verteld…
Laura van Dijk
Kooi
Vogelkooitjes met huisjes
Achter de raampjes schijnt een lichtje, er is iets aanwezig in de huisjes. Wordt er hier iets vast gehouden? Of wordt er juist iets buiten gehouden? En gaat het eigenlijk wel over dieren?
Ingrid Roos
LAMP-yridae
VUURVLIEGJES werden door de Britse soldaten tijdens WO I in de loopgraven gebruikt om s’nachts kaarten en (geheime) boodschappen te lezen. Ook dienden ze om brieven van thuis te kunnen lezen in het donker. Niet met eentje natuurlijk. Er werden tientallen vuurvliegjes in een glazen bokaal gezet en s’nachts gaven deze net genoeg licht om te kunnen wegdromen bij de woorden van familie en geliefden.
Vuurvliegjes, zogeheten bioluminescente dieren, maken gebruik van bioluminescentie. Dat betekent dat ze een stof aanmaken die licht geeft.
Ze lichten op; net als deze draden onder UV-licht.
Charlaine Larissa
Herleving
Dit sculptuur is een ode aan de mestkever: een mini superheld in het
ecosysteem. Door mest te verzamelen, verplaatsen en begraven, voeden ze
hun larven, de bodem en verspreiden ze zaden, wat bijdraagt aan een gezond
ecosysteem. In verschillende culturen symboliseren ze doorzettingsvermogen, transformatie en wedergeboorte. De mestkever toont ons dat zelfs de kleinste wezens een grote impact kunnen hebben.
Susan van Ham
I’m a bird
Textiel, Zakdoekjes
“I’m a bird” is een kunstwerk dat een ode brengt aan de dappere dieren die troost
en hoop bieden in moeilijke tijden. Het werk is volledig gemaakt van textiel en zakdoekjes, materialen die symbool staan voor zachtheid, verzorging en troost.
De gebruikte zakdoekjes, vaak geassocieerd met tranen en verdriet, zijn hier omgevormd tot een bron van schoonheid en troost. Ze benadrukken het thema van veerkracht; hoe uit momenten van verdriet en kwetsbaarheid kracht kan ontstaan. De zachtheid van de materialen contrasteert met de dapperheid van de vogel, wat de dualiteit van troost en moed illustreert. Dit kunstwerk nodigt de toeschouwer uit om stil te staan bij de troost die dieren ons bieden, zelfs in de donkerste tijden. Het herinnert ons eraan dat in momenten van verdriet, er altijd een vorm van schoonheid en hoop te vinden is. De combinatie van textiel en zakdoekjes versterkt het gevoel van geborgenheid en empathie, terwijl de aanwezigheid van de vogel een boodschap van doorzettingsvermogen en hoop uitstraalt.
Zaanlands Lyceum
Vuilnisbakkies
mixed media
Sommige Dieren hebben een onbestemde afkomst. Ze zijn daardoor vaak extra dapper, bijzonder en zelfs soms exotisch. Ze nemen hun plaats in de dierenwereld met verve in.
Leerlingen van het Zaanlands lyceum hebben wat van deze dieren gemaakt.
Juul Helms
Dappere Dieren
In de raam nissen van de kazemat staan vier schilderijtjes van dode vogels en vier ruimtelijke vogels van Juul Helms. Bij elk schilderijtje staat een ruimtelijke vogel.
De vogeltjes op de schilderijen zijn gevonden door de schilder, bestudeerd en geschilderd. Elk vogeltje, in werkelijkheid ongeveer 10 gram zwaar, nietig dus, levend in de vrije natuur, in weer en wind, met grote, enge vijanden in de vorm van roofvogels, katten, vossen en wat al niet meer? Echt Dappere Vogels, Dappere dieren dus!
Naast de dode vogel steeds een ruimtelijke, vreemde, dappere vogel, als contrast tussen dapper en dood.
Joke Konijn
Tijdens de Eerste Wereldoorlog stierven in het totaal tussen de zes en acht miljoen paarden. Ze werden getroffen door machinegeweren en granaten, leden aan schurft of koliek, stierven van de kou, honger, uitputting of door het eten van door mosterdgas vergiftigd gras. Van de 1.183.228 Britse paarden, stierven er uiteindelijk 484.000. Slechts een beperkt deel, met name de privé-paarden van officieren, kon per boot aan het einde van de oorlog terugkeren naar Engeland. Maar een aanzienlijk groter deel stierf op en om de slagvelden en loopgraven.
Bron: NRC-Handelsblad
Willem Moeselaar
ICHTUS
Verspreid door het fort vind je prenten van een makreel en een vissenteken.
In totaal twaalf prenten, in telkens een andere kleur.
De prenten komen allemaal van dezelfde drukvorm. Maar ze stralen diversiteit uit doordat ze in verschillende kleuren gedrukt zijn.
Het vissenteken was een geheim herkenningsteken van de eerste christenen in de catacomben van Rome. De catacomben waren tunnelstelsels met ondergrondse begraafplaatsen, waar de christenen zich schuil hielden. In die tijd, de eerste eeuwen van onze jaartelling, werden de christenen door de Romeinen vervolgd.
Het vissenteken was hierdoor ook een teken van protest van de christelijke minderheid tegen de Romeinse overheid.
Vis betekent in het Oudgrieks: ichtus. De letters van het woord ichtus vormen samen, omgezet naar het Nederlands, de beginletters van:
Jezus Christus Gods Zoon Redder.
De vis werd zo symbool van dapperheid, moed en gemeenschap.
In deze tentoonstelling is de vis een voorbeeld – een teken – van het dappere protest van alle minderheden tegen de overheersende meerderheid.
De vissenprenten zijn klein van stuk, maar overal duiken ze op…
Gea Koopman
Geëvolueerde kraaien
Deze bottenwezens zijn samengesteld uit kraaienbotten. De gesneuvelde kraaien krijgen een nieuw leven. Ze zijn geëvolueerd tot een nieuwe soort.

Gea Koopman
Vallen en opstaan: https://youtu.be/LvRWGjZcMSg?si=KTxD9ZVgs8kIhets
In mei 2016 vond Gea Koopman een jonge Roek in het bos. Het beest kon niet vliegen en zijn vleugels zaten scheef, waarschijnlijk door een val uit het nest, maar waren niet gebroken. Ze besloot Roekie, zo heeft ze hem of haar genoemd,mee naar huis te nemen en te verzorgen. Een week lang volgde ze zijn/haar ontwikkelingen op film.

Gea Koopman
Schapenleger: https://youtu.be/-SRqH9exBqI?si=5mCg_S0gtT90ltjM
Een eerbetoon aan één van de hardwerkende vrijwilligers bij Fort Rijsenhout en Fortboerderij Dijkzicht in Aalsmeer. Deze animatie van Gea Koopman is een ode aan Trudy, een stoere vrouw die hier de schaapskudde onder haar hoede heeft genomen. In opdracht voor MonumentMakers 2021.
Gea Koopman
Overleven in het grensgebied
Installatie met lokale aarde en verschillende bottenwezens met als achtergrond een animatie waarin een ‘smokkelaar’ passeert in een fictief landschap, wat lijkt op het platte (Groninger) landschap. Het refereert aan het smokkelverleden uit de grensstreek.
Monique Koese
En de dieren die leven in het water en hoe die zich verhouden tot ons afval en vervuiling. En ook de hele kleine dieren en hoe wij reuzen zijn die hun zomaar verpletteren.






























